| Το κομβικό σημείο της μετάδοσης |
 |
|
| Η βασική αρχή λειτουργίας του συμπλέκτη. Η επιφάνεια τριβής του πρωτεύοντα άξονα περιστροφής εφάπτεται με την επιφάνεια τριβής του άξονα μετάδοσης, συμπαρασύροντας τον σε κίνηση.
|
Κάνοντας μια πολύ γενική περιγραφή του συμπλέκτη, θα λέγαμε πως είναι ο μηχανισμός εκείνος που επιτρέπει τη διακοπή, τη μερική ή την πλήρη μεταφορά της περιστροφικής κίνησης του στροφαλοφόρου την οποία παράγει ο κινητήρας, προς το κιβώτιο και τα υπόλοιπα στοιχεία της μετάδοσης.
Η εφεύρεση και η εφαρμογή του συμπλέκτη προέκυψε από την ανάγκη χρήσης του κιβωτίου ταχυτήτων, αφού η ταχύτητα περιστροφής ενός κινητήρα δεν μπορούσε να μεταδοθεί σε σχέση 1:1 προς τους τροχούς ενός οχήματος. Οι κινητήρες εσωτερικής καύσης έχουν ένα μεγάλο μειονέκτημα: Για να παράγουν ροπή και ισχύ σε ποσότητες χρήσιμες για την κίνηση ενός αυτοκινήτου, πρέπει να ανεβάσουν στροφές, ενώ παράλληλα, όταν συμβεί αυτό, ο ρυθμός περιστροφής τους είναι -στις περισσότερες των περιπτώσεων- πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που χρειαζόμαστε.
Αυτή η ιδιοτροπία των κινητήρων οδήγησε στην κατασκευή των κιβωτίων ταχυτήτων, που στην ουσία είναι μηχανισμοί που μειώνουν την παραγόμενη περιστροφική κίνηση στα επιθυμητά επίπεδα. Πολύ απλά, όταν επιλέγουμε ταχύτητα, στην πραγματικότητα επιλέγουμε μία τιμή υποπολλαπλασιασμού του έργου από τον κινητήρα.
Για την αλλαγή των ταχυτήτων όμως, χρειαζόταν να διακόπτεται και στη συνέχεια να επαναφέρεται η μετάδοση της κίνησης, ανάγκη η οποία οδήγησε στη δημιουργία του συμπλέκτη.
Ο περιστρεφόμενος άξονας του κινητήρα καταλήγει σε μια κυκλική επιφάνεια, ενώ από την αντίθετη πλευρά συμβαίνει ακριβώς το ίδιο, μόνο που εδώ ο άξονας και η κυκλική επιφάνεια δεν κινούνται (σχήμα 1). Με το που έρχονται σε επαφή οι δύο επιφάνειες, αναπτύσσεται τριβή, η οποία συμπαρασύρει το σύστημα σε κίνηση (σχήμα 2).
Η βασική αρχή λειτουργίας του συμπλέκτη είναι ακριβώς αυτή. Πατώντας με το πόδι μας το πεντάλ και μέσω μηχανικού ή υδραυλικού μηχανισμού, ο συμπλέκτης απομακρύνει τις δύο επιφάνειες τριβής, διακόπτοντας την περιστροφή του άξονα μετάδοσης και επιτρέποντας την αλλαγή ταχύτητας. Αφήνοντας το συμπλέκτη, οι δύο επιφάνειες εφάπτονται ξανά και η κίνηση αρχίζει να μεταδίδεται εκ νέου.
Για την επαναφορά του συστήματος στην αρχική του θέση μετά από την αποσύμπλεξη, φροντίζει ένα σπειροειδές ελατήριο ή το λεγόμενο "διαφραγματικό έλασμα".Υπάρχουν πολλά είδη συμπλεκτών, όπως οι πλανητικοί, οι αυτόματοι, οι φυγοκεντρικοί και οι κόνεως, αλλά αυτοί που έχουν επικρατήσει στην πλειοψηφία των οχημάτων, είναι οι συμπλέκτες τριβής.Οι συμπλέκτες τριβής μπορούν να είναι είτε μονόδισκοι, όπου μία και μόνο επιφάνεια τριβής έρχεται σε επαφή με τη διαμετρικά αντίθετή της, είτε πολύδισκοι, όπου εφάπτεται ένας μεγάλος αριθμός δίσκων, τοποθετημένων σε συζυγία.
|
|
|
Ένας μονόδισκος συμπλέκτης. Στα δεξιά το διαφραγματικό έλασμα και αριστερά η επιφάνεια τριβής. Συνεργαζόμενα τα δύο εξαρτήματα διακόπτουν και επανεμπλέκουν τη μετάδοση του έργου από τον κινητήρα.
|
|
Σε διάταξη μια συζυγία πολύδισκου συμπλέκτη. Η χρήση του έχει επικρατήσει κυρίως στις μοτοσικλέτες, ενώ στα πλεονεκτήματά του συμπεριλαμβάνεται
η ομαλή λειτουργία σύμπλεξης - αποσύμπλεξης.
|
|
Το διαφραγματικό έλασμα.
Οι ομόκεντρες ακίδες κάμπτονται κατά την αποσύμπλεξη και στη συνέχεια η τάση τους για επαναφορά στην αρχική
θέση φέρνει ξανά σε επαφή τις επιφάνειες τριβής.
|
|
| Η… προηγούμενη διάταξη του πολύδισκου συμπλέκτη στη λειτουργική της μορφή. Διακρίνονται οι δίσκοι με τις εξωτερικές οδοντώσεις, οι οποίοι κινούνται από τον περιστρεφόμενο άξονα του κινητήρα. |
|
 |
