Απλή Vs Super αμόλυβδη

Προκείμενου να έχουμε μια σφαιρική εικόνα για το συγκεκριμένο καύσιμο, τον αριθμό οκτανίων και την καλή λειτουργία του κινητήρα, αξίζει να γνωρίζουμε κάποιες σημαντικές πληροφορίες. Ο αριθμός οκτανίων είναι ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά της βενζίνης, όπως και η πτητικότητα, το ιξώδες, η ειδική της βαρύτητα και λοιπά. Εκφράζει την κατΆ όγκο περιεκτικότητα ισοοκτανίου σε ένα μείγμα με επτάνιο. Για να γίνουμε πιο σαφείς, όταν διαβάζουμε στην αντλία «βενζίνη 95 οκτανίων», σημαίνει ότι η χημική συμπεριφορά του συγκεκριμένου καυσίμου είναι ακριβώς η ίδια με ένα μείγμα που αποτελείται κατά 95% από ισοοκτάνιο (απαθές) και 5% από επτάνιο (ευαίσθητο σε ανάφλεξη). Για τη μέτρηση του αριθμού οκτανίων της βενζίνης χρησιμοποιούνται ειδικοί μονοκύλινδροι κινητήρες εσωτερικής καύσης με δυνατότητα μεταβολής της σχέσης συμπίεσης από 4:1 μέχρι 10:1. Επίσης, η διαδικασία αύξησης του αριθμού οκτανίων λαμβάνει χώρα σε διυλιστήρια, όπου γίνεται προσθήκη συστατικών υψηλής κρουστικής αντοχής στα καύσιμα, όπως π.χ ισοπαραφίνες και οξυγονούχες ενώσεις.

Ο αριθμός οκτανίων της βενζίνης συνδέεται με την ικανότητα του μείγματος να μην αυταναφλέγεται κάτω από υψηλή πίεση. Έτσι, όταν η βενζίνη χαρακτηρίζεται από μικρό αριθμό οκτανίων εμφανίζεται η κρουστική καύση, γνωστή και ως «πειράκια». Πρόκειται για το φαινόμενο της μη ομαλής καύσης του μείγματος αέρα-καυσίμου, η οποία γίνεται αντιληπτή από τους μεταλλικούς θορύβους που προκαλεί η «άτακτη» έκρηξη εντός του θαλάμου. Κάτι τέτοιο είναι καταστροφικό για έναν κινητήρα, μιας και αλλοιώνεται ο «συγχρονισμός» του, υπερθερμαίνεται, ενώ κινδυνεύουν και τα ζωτικά του μέρη. Συνεπώς, όσο υψηλότερος είναι ο αριθμός των οκτανίων, τόσο μεγαλύτερη είναι και η πίεση που μπορεί να δεχτεί το μείγμα πριν εμφανιστεί το φαινόμενο που προαναφέραμε.

Οι βενζίνες στην Ελλάδα χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες. Αυτές που έχουν 95 οκτάνια και αυτές που έχουν 100. Όσο πιο πολλά τα οκτάνια τόσο καλύτερα αντιστέκεται η βενζίνη στην συμπίεση. Όταν τα οκτάνια είναι λίγα, τότε ξεκινούν τα πειράκια.

Σίγουρα θα έχουν πέσει στην αντίληψή σας διαφημίσεις για καύσιμα 100 οκτανίων που υπόσχονται καλύτερη καύση, αυξημένη απόδοση και μειωμένη κατανάλωση. Ισχύει κάτι τέτοιο; Η απόδοση ενός κινητήρα του οποίου ο κατασκευαστής προτείνει βενζίνη 95 οκτανίων θα αυξηθεί αν τον «ταΐζουμε» με 100άρα; Η απάντηση είναι όχι! Για παράδειγμα, έστω ότι έχουμε έναν ατμοσφαιρικό κινητήρα με χωρητικότητα της τάξης των 1.200 κυβικών, ο οποίος πετυχαίνει σχέση συμπίεσης 10:1 και είναι σχεδιασμένος για να λειτουργεί με καύσιμο 95 οκτανίων. Αν επιλέξουμε «100άρα» δεν πρόκειται να δούμε καμία διαφορά στις επιδόσεις, αφού δεν υπάρχει περίπτωση αυτό το μείγμα να συμπιεστεί περισσότερο από τα έμβολα. Αντίθετα, ένα αυτοκίνητο σαν τη Ferrari 458 Speciale, της οποίας ο ατμοσφαιρικός V8 πετυχαίνει σχέση συμπίεσης 14:1 και ο κατασκευαστής προτείνει βενζίνη 98 οκτανίων, είναι απαραίτητο να κινείται με καύσιμο περισσότερων οκτανίων για να μην προκύψουν τα προβλήματα που προαναφέραμε. Αξίζει να σημειώσουμε, επίσης, ότι σε αυτή την κατηγορία οχημάτων, σε περίπτωση που ανιχνευθεί βενζίνη λιγότερων οκτανίων, συχνά ενεργοποιείται αυτόματα η λειτουργία «safe» και ασφαλώς μειώνεται η απόδοση. 

@info
Ποιοι κινητήρες όντως ωφελούνται από τη χρήση βενζίνης υψηλού αριθμού οκτανίων; Απάντηση: Οι κινητήρες που συμπιέζουν πολύ τον αέρα. Οι turbo κινητήρες και οι ατμοσφαιρικοί με γεωμετρική συμπίεση, άνω του 11:1, που είναι συνήθως άμεσου ψεκασμού, έχουν περισσότερο όφελος.

Σε πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από τον Αμερικανικό Οργανισμό Αυτοκινήτων (American Automobile Association) αποδείχθηκε ότι η χρήση βενζίνης υψηλών οκτανίων σε αυτοκίνητα που δε την έχουν ανάγκη είναι καθαρή σπατάλη χρημάτων. Στο πείραμα συμμετείχαν ένα Toyota Tundra, ένα Dodge Charger και ένα Mazda 3 και αποδείχθηκε πως δεν υπήρξε μεταβολή στην απόδοση, την κατανάλωση και τις εκπομπές ρύπων. Παράλληλα, σύμφωνα με έρευνα της γερμανικής λέσχης αυτοκινήτων, ADAC, η ενδεχόμενη βελτίωση της απόδοσης που παρατηρεί ο οδηγός με βενζίνη περισσότερων οκτανίων είναι καθαρά «ψυχολογική»!

Έχοντας απαντήσει παραπάνω στο πότε πρέπει να βάζει ο οδηγός super βενζίνη στο αυτοκίνητό του, το επόμενο ερώτημα που γεννάται είναι: μήπως η super αμόλυβδη είναι τουλάχιστον πιο «καθαρή»; Απάντηση: Όντως οι super βενζίνες περιέχουν συνήθως και άλλα πρόσθετα που συμβάλλουν στην μακροζωία και καθαρότητα του κινητήρα, ωστόσο μερικές φορές το αυξημένο κόστος της βενζίνης 100 οκτανίων σε σύγκριση με εκείνο της 95 οκτανίων, ίσως να μην μπορεί να δικαιολογηθεί επαρκώς. Ειδικά στην περίπτωση που η βενζίνη των 95 οκτανίων πληροί όλες τις «τεχνικές προδιαγραφές».

Ο κατασκευαστής γνωρίζει! Και τι σημαίνει αυτό; Ότι πρέπει να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες του, τόσο σε ότι σχετίζεται με τη συντήρηση, όσο και σε ότι ισχύει για το καύσιμο. Έχετε αυτοκίνητο που στο «manual» αναγράφεται ότι ο κατασκευαστής προτείνει βενζίνη 95 οκτανίων; Ακολουθήστε αυτή την οδηγία. Ομοίως αν προτείνεται βενζίνη με υψηλότερο αριθμό οκτανίων. Σίγουρα θα ακούσετε από πολλούς τη φράση «βάζω 100άρα γιατί δεν είναι νοθευμένη», αλλά η περίπτωση των νοθευμένων καυσίμων και των επιπτώσεών τους στους κινητήρες είναι μια μεγάλη και τελείως διαφορετική συζήτηση.