Πέραν όμως όλων των παραπάνω, τα τουριστικά λεωφορεία, γιατί σε αυτά αναφερόμαστε κυρίως στο συγκεκριμένο αφιέρωμα, επιβάλλεται να πληρούν ολοένα και αυστηρότερες προδιαγραφές τόσο σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, όσο και –κυρίως- σε θέματα προστασίας των επιβατών τους αλλά και των υπολοίπων χρηστών του οδικού δικτύου.
Πολλαπλές Ευρωπαϊκές Οδηγίες έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ ή αναμένεται να τεθούν μέσα στην επόμενη 5ετία που αφορούν στην αύξηση του επιπέδου της παθητικής και ενεργητικής ασφάλειας των σύγχρονων τουριστικών λεωφορείων.
Μάλιστα, ήδη η συντριπτική πλειοψηφία των νέων μοντέλων που ήδη έχουν λανσαριστεί και στην ελληνική αγορά, πληροί με άνεση προδιαγραφές ασφάλειας όπως η ECE-R66/01, που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2017. Η συγκεκριμένη οδηγία, μεταξύ άλλων προβλέπει την διασφάλιση ζωτικού χώρου για τους επιβάτες, ακόμη και στην περίπτωση ανατροπής του λεωφορείου, μια εξέλιξη που στις περισσότερες των περιπτώσεων έχει αποδειχθεί πως συνδέεται με πολύνεκρα τροχαία δυστυχήματα.
Παράλληλα όμως, τα τουριστικά λεωφορεία δεν παύει να συγκαταλέγονται στα βαρέα επαγγελματικά οχήματα και για τον λόγο αυτό, επιβάλλεται να πληρούν τις ίδιες προδιαγραφές ρύπων που ισχύουν και για τα φορτηγά, όπως αυτές ορίζονται από το ευρωπαϊκό πρωτόκολλο Euro6 που έχει τεθεί σε ισχύ από τις αρχές του 2014.
Για το λόγο αυτό, τόσο οι κινητήρες όσο και το αμάξωμα των νέων εκπροσώπων της κατηγορίας, έχει δεχθεί σημαντικές επεμβάσεις προκειμένου να διασφαλιστεί η κάλυψη των εν λόγω προαπαιτούμενων. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε πως, οι νέοι –Euro6- κινητήρες έχουν αυξημένο βάρος και όγκο (αν συνυπολογίσουμε και το πολύπλοκό σύστημα ψύξης που απαιτείται), με αποτέλεσμα, να επηρεάζεται η συνολική δομή του αμαξώματος ενός λεωφορείου προκειμένου να διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδο το συνολικό απόβαρο του οχήματος.
Τέλος, ένα ακόμη στοιχείο που διαφοροποιεί τα τουριστικά λεωφορεία από τους υπόλοιπους τύπους βαρέων επαγγελματικών οχημάτων είναι το είδος του… φορτίου που καλούνται να μεταφέρουν. Το κορυφαίο επίπεδο άνεσης (ποιότητα κύλισης, καθίσματα, κλιματισμός, φωτισμός, εξαερισμός, ορατότητα, συστήματα πολυμέσων κ.ά.) είναι μια από τις βασικές παραμέτρους στην οποία οι κατασκευάστριες εταιρείες επιβάλλεται να βρουν αποδοτικές λύσεις, χωρίς ωστόσο να επηρεάζεται σημαντικά το συνολικό κόστος των οχημάτων τους.
Τα δικαιώματα των επιβατών λεωφορείων αναβαθμίστηκαν
Από τη 1η Μαρτίου 2013 ετέθη σε ισχύ ένας νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός (181/2011) με βάση τον οποίο, αναβαθμίζονται τα δικαιώματα των επιβατών στις χερσαίες οδικές επιβατικές μεταφορές και θεσπίζονται αυξημένες υποχρεώσεις για τις μεταφορικές επιχειρήσεις αναφορικά με τις ευθύνες τους προς τους επιβάτες. Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε πως οι επιβάτες των λεωφορειακών γραμμών, έχουν και επίσημα πλέον, τα ίδια δικαιώματα με τους επιβάτες των αεροπορικών, σιδηροδρομικών και πλωτών μεταφορών.
Οι σημαντικότερες διατάξεις που προβλέπει η ΕΕ 181/2011 είναι οι ακόλουθες:
- Δεν τίθεται καμία διάκριση λόγω εθνικότητας στα κόμιστρα και τους λοιπούς όρους σύμβασης.
- Υποχρέωση δωρεάν παροχής βοήθειας σε καθορισμένους τερματικούς σταθμούς λεωφορείων και επί των οχημάτων, καθώς και χρηματική αποζημίωση σε περίπτωση απώλειας ή φθοράς του εξοπλισμού μετακίνησης τους, για τα άτομα με αναπηρίες ή μειωμένη δυνατότητα κίνησης.
- Επαρκής και εύκολα προσβάσιμη πληροφόρηση όλων των επιβατών πριν και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους καθώς και, παροχή γενικών πληροφοριών στους τερματικούς σταθμούς και στο διαδίκτυο, αναφορικά με τα δικαιώματα τους.
- Επιστροφή ολόκληρου του αντίτιμου ή μεταφορά με άλλο δρομολόγιο σε περίπτωση υπεράριθμων κρατήσεων, ματαίωσης ή καθυστερημένης αναχώρησης άνω των 2 ωρών από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης (μόνο για τις διαδρομές μήκους άνω των 250 χλμ.).
- Επιστροφή του συνόλου του αντιτίμου καθώς και αποζημίωση ύψους 50% του αντιτίμου, σε περίπτωση υπεράριθμων κρατήσεων, ματαίωσης ή καθυστερημένης αναχώρησης άνω των 2 ωρών από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης, στην περίπτωση που ο επιβάτης δεν έχει το δικαίωμα να επιλέξει μεταξύ επιστροφής του αντιτίμου ή μεταφοράς με άλλο δρομολόγιο (μόνο για τις διαδρομές μήκους άνω των 250 χλμ.).
- Επαρκής βοήθεια (ελαφρά γεύματα, γεύματα, αναψυκτικά καθώς και –αν χρειάζεται- κατάλυμα) σε περίπτωση ματαίωσης ή καθυστερημένης άνω των 90 λεπτών, αναχώρησης όταν πρόκειται για δρομολόγια διάρκειας άνω των 3 ωρών (ισχύει για διαδρομές με μήκος άνω των 250 χλμ.).
- Δικαίωμα αποζημίωσης για θάνατο, τραυματισμό, απώλεια ή φθορά αποσκευών που προκαλούνται από οδικά ατυχήματα.
- Δημιουργία μηχανισμού διεκπεραίωσης καταγγελιών από τις μεταφορικές επιχειρήσεις, ο οποίος τίθεται στη διάθεση όλων των επιβατών.
- Σύστημα ανεξάρτητων φορέων σε κάθε κράτος- μέλος της ΕΕ με εντολή να επιβάλει την εφαρμογή του κανονισμού καθώς και, κατά περίπτωση, την επιβολή κυρώσεων.
Η απελευθέρωση των Δημόσιων Υπεραστικών οδικών επιβατικών μεταφορών
Με το σχετικό νομοσχέδιο «Δημόσιες υπεραστικές οδικές μεταφορές επιβατών – Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών και άλλες διατάξεις» του υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, που ψηφίστηκε την 1/10/2013, μεταβλήθηκε πλήρως το νομικό πλαίσιο που αφορά στον εν λόγω κλάδο και επέρχεται πλήρης απελευθέρωση του.
Μεταξύ των βασικότερων αλλαγών που προβλέπει το εν λόγω νομοσχέδιο περιλαμβάνεται η δημιουργία μιας νέας «Ρυθμιστικής Αρχής» που θα επιβλέπει τον έλεγχο της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς σε όλη την επικράτεια.
Παράλληλα, προβλέπεται ένα νέο σχέδιο για τις δημόσιες υπεραστικές μεταφορές επιβατών καθώς και η δημιουργία τριών τύπων λεωφορειακών γραμμών για τα ΚΤΕΛ, οι οποίες θα βασίζονται κυρίως σε γεωγραφικά κριτήρια.
Οι νέες αυτές γραμμές χωρίζονται στις εξής κατηγορίες:
- Γραμμές αποκλειστικού έργου όπου ο ανάδοχος εξασφαλίζει την αποκλειστικότητα εκτέλεσης του μεταφορικού έργου.
- ¶γονες γραμμές όπου επίσης υπάρχει αποκλειστικότητα εκτέλεσης του έργου ενώ και προβλέπεται και επιδότηση στα πρότυπα των άγονων αεροπορικών δρομολογίων και
- Γραμμές ελεύθερης επιλογής όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί να εκτελεί μεταφορικό έργο αρκεί να μη δημιουργούνται προβλήματα αθέμιτου ανταγωνισμού.
Οι τεχνολογικές καινοτομίες
Τα τουριστικά λεωφορεία, κατά πολλούς, είναι τα πιο προηγμένα τεχνολογικά οχήματα στον κλάδο της αυτοκίνησης γενικότερα καθώς καλούνται να συνδυάσουν τα χαρακτηριστικά των πολυτελών επιβατικών οχημάτων (άνεση, ασφάλεια) με τα αντίστοιχα των βαρέων επαγγελματικών οχημάτων (αποδοτικότητα, μειωμένο κόστος χρήσης και συντήρησης).
Ανεξάρτητα πάντως με το τι πιστεύει ο καθένας, το σίγουρο είναι πως οι λύσεις που έχουν εξελιχθεί σε επίπεδο αμαξώματος, κινητήρων, εξοπλισμού άνεσης και ασφάλειας κ.ά. για τη συγκεκριμένη κατηγορία οχημάτων, υπερβαίνει κατά πολύ τις απαιτήσεις τόσο των επιβατικών όσο και των επαγγελματικών οχημάτων. Παρακάτω σας παραθέτουμε ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Αεροδυναμικός συντελεστής καλύτερος από ΙΧ
Παρά το γεγονός ότι τα τουριστικά λεωφορεία έχουν μήκος αμαξώματος που υπερβαίνει ακόμη και τα 14μ. (σε ορισμένες περιπτώσεις), πλάτος 2.550 μ. και ύψος που προσεγγίζει τα 4μ., η συνεχής εξέλιξη του αμαξώματος τους έχει επιφέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της νέας γενιάς της Setra ComfortClass 500 στην οποία, ο αεροδυναμικός συντελεστής πλέον έχει μειωθεί στο 0,33, μια επίδοση που υπερβαίνει τα δεδομένα που ισχύουν για αρκετές κατηγορίες επιβατικών οχημάτων.
Φυσικά, στόχος των υπευθύνων της Setra δεν ήταν η βελτίωση της οδικής συμπεριφοράς του οχήματος ή οι επιδόσεις, αλλά απλούστατα η μείωση της αντίστασης που το όχημα δέχεται από τον αέρα κατά την κίνηση του και κατΆ επέκταση η μείωση της μέσης κατανάλωσης καυσίμου του.
Στιβαρότερα και ελαφρύτερα αμαξώματα
Ένα από τα πρωταρχικά προβλήματα κατά την εξέλιξη των νέων –Euro6- τουριστικών λεωφορείων ήταν η ανάγκη για μείωση του συνολικού απόβαρου του οχήματος δεδομένου πως, οι νέοι κινητήρες που καλύπτουν τις αυστηρότερες προδιαγραφές ρύπων, έχουν αυξημένο βάρος (σε συνδυασμό με το πολύπλοκο σύστημα ψύξης που χρειάζονται).
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εξέλιξη νέων τύπων αμαξώματος, ως προς τη δομή αλλά και τα υλικά από τα οποία αποτελούνται, προκειμένου να μειωθεί το συνολικό βάρος ενός 12μετρου λεωφορείου έως και κατά 300 κιλά.
Παράλληλα όμως, επιβεβλημένη είναι και η ενίσχυση της δομικής ακαμψίας του έτσι ώστε να είναι σε θέση να προσφέρει αυξημένα επίπεδα παθητικής ασφάλειας στους επιβάτες ακόμη και στην περίπτωση σφοδρών τροχαίων ατυχημάτων.
Πιο ευκολοδήγητα από ποτέ
Μια εντυπωσιακή ποικιλία προηγμένων ηλεκτρονικών συστημάτων που αναλαμβάνουν τον έλεγχο της οδικής συμπεριφοράς των λεωφορείων έχει εξελιχθεί με αποτέλεσμα, αρκετές από τις λειτουργίες του οχήματος καθώς και συγκεκριμένες δυναμικές αντιδράσεις του αμαξώματος, να ελέγχονται πλέον αυτόματα, χωρίς να απαιτείται σε ορισμένες περιπτώσεις, η συνδρομή του οδηγού!
Συστήματα όπως το Active Brake Assist που έχει υιοθετηθεί από τα οχήματα της Daimler Buses, είναι σε θέση να ανιχνεύσει την ύπαρξη κάποιου εμποδίου (όχημα ή αντικείμενο) στην πορεία του λεωφορείου και να –ακόμα και- ακινητοποιήσει το λεωφορείο στην περίπτωση που ο οδηγός δεν αναλάβει δράση.
Παράλληλα, νέα αυτόματα συστήματα πλοήγησης όπως το Predictive Powertrain Contol, ανιχνεύουν την τοπογραφία της διαδρομής στην οποία κινείται το λεωφορείο και ρυθμίζουν ανάλογα τη λειτουργία του cruise-control προκειμένου να μειώσουν σημαντικά τη μέση κατανάλωση καυσίμου.
Kινητήρες...
Οι προδιαγραφές της Euro6 αναφορικά με τις εκπομπές ρύπων των τουριστικών λεωφορείων ισχύουν από τη 1η Ιανουαρίου 2014 για όλα τα νέο-ταξινομούμενα οχήματα στις διάφορες αγορές της ΕΕ. Όπως είναι φυσικό, το σύνολο των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή τέτοιων οχημάτων, έχουν φροντίσει να εξελίξουν την γκάμα των μηχανικών τους συνόλων ενώ, σε πολλές περιπτώσεις έχουν προχωρήσει και ακόμη παραπέρα με την υλοποίηση ή εξέλιξη νέων τεχνολογιών που αφορούν στην χρήση εναλλακτικών τύπων καυσίμου ή ακόμη και υβριδικών συστημάτων κινητήρων (ηλεκτροκίνητα κ.ά.).
Από τις απολαύσεις που μπορείς να απολαύσεις
Καταλήγοντας δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε σε δεδομένα που αφορούν στην άνεση των επιβατών καθώς, αυτός είναι και ο ρόλος των εν λόγω οχημάτων. Να προσφέρουν ένα κορυφαίο επίπεδο άνεσης στους επιβάτες τους ακόμα και κατά τη διάρκεια πολύωρων δρομολογίων.
Αντί να απαριθμήσουμε διάφορες τεχνολογικές καινοτομίες που αφορούν στα συστήματα πολυμέσων, θέρμανσης, ψύξης και λοιπές παροχές, αφήνουμε τις εικόνες που σας παρουσιάζουμε να… μιλήσουν από μόνες τους.