Εκατοντάδες οχήματα διασχίζουν το συγκεκριμένο σημείο σε καθημερινή βάση, ωστόσο ελάχιστοι γνωρίζουν την (μακρά) ιστορία του…
Για περίπου 2.500 χρόνια, η Ιερά Οδός ήταν ο μόνος εθνικός δρόμος που συνέδεε την πρωτεύουσα της χώρας, Αθήνα, με την Πελοπόννησο, την Ήπειρο και τη Βόρεια Ελλάδα.
Στην αρχαία Ελλάδα, εξάλλου, φέρεται να είχε την ονομασία «Ελευσινιακή Οδός», ένα όνομα καθόλου τυχαίο, μιας κι επρόκειτο για το δρόμο που χρησιμοποιούνταν από την πομπή για την τελετή των Ελευσίνιων Μυστηρίων, συνδέοντας το Θριάσιο Πεδίο με τον Κεραμεικό – που αποτελούσε την Ιερά Πύλη της Αθήνας.
Με μήκος 22 χλμ. η σημερινή Ιερά Οδός ακολουθούσε κατά το πιο μεγάλο τμήμα της την πορεία του σημερινού δρόμου, περνώντας από το σημείο μεταξύ Όρους Αιγάλεω και Ποικίλου Όρους και φτάνοντας στο σημείο που αντικρίζουμε σήμερα τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά & η λίμνη Κουμουνδούρου, με κατάληξη στο Ιερό της Δήμητρας και τον Αρχαιολογικό Χώρο της Ελευσίνας.
Δρόμος κατασκευασμένος από τον 6ο αιώνα π.Χ.
Παρόλο που επρόκειτο για μια διαδρομή, η οποία εικάζεται πως υπήρχε ήδη πριν από τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια, ωστόσο δεν ήταν παρά στον 6
ο αιώνα π.Χ. που έγινε όντως πράξη – με την κατασκευή του βέβαια να έχει ξεκινήσει από αιώνες πριν.
Όσο για τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για να ευοδωθεί το εγχείρημα, αυτά ήταν βράχοι, χώμα, πέτρες, ψιλό χαλίκι και άμμος. Μικρά σκαλιά επίσης κατασκευάστηκαν στα σημεία που είχαν μεγαλύτερη κλίση, την ίδια ώρα που χώμα και μικρές πέτρες τοποθετήθηκαν στο υπόστρωμα περιοχών που ήταν πιο αμμώδεις όπως π.χ. περιμετρικά της λίμνης Κουμουνδούρου. Χτιστές πέτρες δε υπήρχαν αριστερά και δεξιά για την προφύλαξη της διαδρομής από το νερό της βροχής, ενώ το πλάτος του δρόμου έφτανε τα 5 μέτρα.
Τι βρίσκουμε σήμερα;
Από την αρχαία Ιερά Οδό έχει διατηρηθεί καλά ένα τμήμα 200 μέτρων περίπου, το οποίο έχει ανασκαφεί στην Αφαία Σκαραμαγκά κοντά στο ιερό της Αφροδίτης. Εκεί μάλιστα μπορεί να αντικρίσει κανείς και αποτυπώματα που προέρχονταν από τις ρόδες αμαξών και αρμάτων, ενώ από το εν λόγω τμήμα μέχρι την Ελευσίνα έχουν έρθει στην επιφάνεια και άλλα κομμάτια, μικρότερα όμως.
Κάποιες περιοχές που έχουν αποκαλυφθεί επιπλέον σημεία του δρόμου είναι στην πόλη του Χαϊδαρίου, στον Αρχαιολογικό Χώρο του Κεραμεικού – αλλά και δυτικότερα, πιο κοντά στον Κηφισό – καθώς και σε διάφορες τοποθεσίες περιφερειακά της σημερινής Ιεράς Οδού.
Από εκεί και πέρα, άσφαλτος και άλλες υποδομές στο δρόμο τοποθετήθηκαν το 1927, με τη μορφή τους να παραπέμπει στη σημερινή όψη του δρόμου – με κάποιες διαπλατύνσεις μόνο να κάνουν τη διαφορά.
