Ελαστικά & Ζάντες

Η μέση διάρκεια ζωής των ελαστικών, υπό φυσιολογικές συνθήκες, υπολογίζεται στα 4 με 5 χρόνια ή τα 50.000 χλμ. Πολύ μεγάλη επιρροή στη γήρανση των ελαστικών όμως έχουν και οι συνθήκες χρήσης και συντήρησης, οι οποίες και καθορίζουν ουσιαστικά πότε θα πρέπει να βγουν στη «σύνταξη».

• Η ημερομηνία παραγωγής από μόνη της δεν προσδιορίζει την ηλικία των ελαστικών και το DOT(=Department Of Transport,κωδικός των ελαστικών) έγινε δυστυχώς, ένα εργαλείο για τη δημιουργία παρανοήσεων γύρω από τη γήρανση των ελαστικών. 

• Αν ένα ελαστικό παράγεται και παραδίδεται σε μια αποθήκη, όπου φυλάσσεται καταλλήλως (π.χ. χωρίς έκθεση  στο φως του ήλιου ή σε υδρογονάνθρακες), για ένα χρόνο, η γήρανσή του έχει υπολογιστεί ότι είναι ακριβώς η ίδια, σαν να είχε χρησιμοποιηθεί για τρεις εβδομάδες σε ένα αυτοκίνητο που μετακινούνταν.

• Μετά από πέντε χρόνια ή και περισσότερα σε λειτουργία, τα ελαστικά σας θα πρέπει να επιθεωρούνται λεπτομερώς, τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο. Για προληπτικούς λόγους, εάν τα ελαστικά δεν έχουν αντικατασταθεί 10 χρόνια μετά την ημερομηνία τοποθέτησής τους, να τα αντικαταστήσετε με καινούργια. Ακόμη κι αν φαίνονται να είναι σε καλή κατάσταση, ακόμη κι αν το σκάλισμά τους δεν έχει χαμηλώσει προς τον δείκτη φθοράς.

Η καλή κατάσταση και η σωστή λειτουργία των ελαστικών αυξάνει την ασφάλεια και μειώνει την κατανάλωση καυσίμου του αυτοκινήτου. Πρέπει να τσεκάρουμε τακτικά την πίεση των ελαστικών και τη φθορά τους, με ρυθμό τουλάχιστον μία φορά κάθε 15 μέρες και οπωσδήποτε πριν από κάθε ταξίδι.

• Τα ελαστικά διαθέτουν ράβδους από σκληρό καουτσούκ, οι οποίες γίνονται ορατές όταν το πέλμα του ελαστικού σας φθαρεί πέρα από κάποιο όριο ασφαλείας και άρα πρέπει να αλλαχθούν.
• Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ε.Ε., το ελαστικό πρέπει να έχει βάθος πέλματος τουλάχιστον 1,6 χιλ. στην περιφέρεια, προκειμένου να θεωρηθεί ασφαλές, αλλά συνήθως οι ειδικοί συνιστούν ένα βάθος 4 χιλ. ή και μεγαλύτερο.
• Για τον έλεγχο και τη ρύθμιση του αέρα στο ελαστικό χρησιμοποιείται πιεσόμετρο, το οποίο υπάρχει και σε κάθε βενζινάδικο.
• Τη συνιστώμενη πίεση για τον αέρα του ελαστικού, θα τη βρείτε στο εγχειρίδιο ιδιοκτήτη ή στο πλευρικό τοίχωμα του ελαστικού σας και μετράται σε bar ή psi.
• Η λάθος πίεση, μπορεί να δημιουργήσει σημαντική φθορά στην εξωτερική πλευρά του ελαστικού, ενώ αυξάνει την κατανάλωση και κατά συνέπεια επιβαρύνει σημαντικά με εκπομπές CO2.
• Η υπερβολική πίεση, συχνά προκαλεί και υπερβολική φθορά του ελαστικού στο κέντρο του πέλματος.
• Εάν το ελαστικό έχει 20% χαμηλότερη πίεση, η χιλιομετρική του απόδοση μειώνεται κατά περίπου 30%, το οποίο σημαίνει πως θα χρειαστεί να επωμιστείτε αρκετά πιο σύντομα το κόστος αλλαγής ελαστικών.
• Καλό είναι να έχετε 4 ίδια ή παρόμοια ελαστικά, αφού υπάρχει πολύ μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο σετ μπορεί να μην ανταποκρίνονται αρκετά γρήγορα.
• Ο κώδικας οδικής κυκλοφορίας ορίζει ότι το βάθος των κύριων αυλακώσεων στα δύο ελαστικά του ίδιου άξονα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 5 χλστ.
• Όταν αλλάξετε τα ελαστικά σας με καινούργια, θυμηθείτε να διατηρήσετε τις ίδιες διαστάσεις και να λάβετε υπόψη τις κλιματολογικές συνθήκες και τις συνθήκες χρήσης.
• Το  Mega Test του AutoΤρίτη έχει αποδείξει ότι στο νόμιμο όριο το φρενάρισμα καθυστερεί κατά σχεδόν 10 μέτρα σε σχέση με ένα καινούργιο ελαστικό..

Με βάσει τις επιταγές της Ε.Ε., από το 2012 όλα τα ελαστικά διαθέτουν μία ετικέτα η οποία και εξηγεί στον καταναλωτή, 3 συγκεκριμένες ιδιότητες του εκάστοτε ελαστικού: Την κατανάλωση καυσίμου, το φρενάρισμα σε βρεγμένο έδαφος και το θόρυβο κύλισης.
 

• Η κατανάλωση καυσίμου χωρίζεται σε 6 κατηγορίες (A-G). Η αντίσταση κύλισης των ελαστικών σας δημιουργεί σημαντική κατανάλωση και η παραπάνω ταξινόμηση επιτρέπει να εκτιμηθεί η εξοικονόμηση καυσίμου που επιτυγχάνεται ανά 100 χλμ σε σύγκριση με την κατηγορία του κωδικού Α.
• Στην κατανάλωση, η διαφορά -για παράδειγμα- της κατηγορίας C από την κατηγορία B «μεταφράζεται» σε μικρότερη κατανάλωση της τάξης του 2,5 με 4,5% για τα αυτοκίνητα και του 5 με 8% για τα φορτηγά.
• Το φρενάρισμα σε βρεγμένο έδαφος έχει 5 κατηγορίες (A- F), οι οποίες και εκτιμούν την ικανότητα πέδησης του ελαστικού. Όσο πιο γρήγορα σταματά το ελαστικό, τόσο καλύτερη είναι η κατηγορία.
• Στο φρενάρισμα, η δοκιμή έχει γίνει με εκτέλεση επείγουσας πέδησης στα 80 χλμ/ώρα και με βάση την Α, η διαφορά κάθε κατηγορίας είναι περίπου στα 2,6 μέτρα επιπλέον.
• Ο θόρυβος κύλισης είναι ο καταμετρηθείς θόρυβος ενός αυτοκινήτου που τρέχει με 80 km/h μέσω μικροφώνου που τοποθετήθηκε στα 7,5 μέτρα από την πίστα.
• Στο θόρυβο, η μέτρηση γίνεται σε dB (decibel) και το ισχύον όριο για τα επιβατικά οχήματα είναι στα 74 dB, με την ετικέτα να έχει 3 κατηγορίες (ιδεόγραμμα με 3 «κύματα»), η διαφορά μεταξύ των οποίων είναι +/-3 και πάνω ή κάτω dB.

Η ζυγοστάθμιση φροντίζει ώστε το βάρος του αυτοκινήτου που «πέφτει» σε κάθε τροχό να είναι ίδιο, αφού έτσι διασφαλίζεται ότι κάθε ρόδα δεν θα δημιουργεί κραδασμούς και τρίξιμο στο τιμόνι κάθε φορά που γυρίζει, σε υψηλές κυρίως ταχύτητες.

• Ακόμη και μια μικρή διαφορά βάρους, της τάξης των 5 γραμμαρίων, αν το αυτοκίνητο τρέχει με 100 χλμ/ώρα, «μεταφράζεται» σε 4 στροφές το δευτερόλεπτο ή 14,000 κραδασμούς την ώρα.
• Η λανθασμένη ζυγοστάθμιση μπορεί να οδηγήσει  σε αυξημένες φθορές στα μηχανικά μέρη, το σύστημα διεύθυνσης, και στα ελαστικά του αυτοκινήτου.
• Ο έλεγχος της ζυγοστάθμισης, καλό θα είναι να γίνεται κάθε 8 με 10.000 χλμ, αλλά και κάθε φορά, που αλλάζουμε ελαστικά.
• Η ζυγοστάθμιση σε ένα συνεργείο, συνήθως δεν ξεπερνά τα 20-25 ευρώ.

Ο κάθε τροχός είναι ευθυγραμμισμένος με συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να σχηματίζει δεδομένες γωνίες σε σχέση με το οριζόντιο επίπεδο του δρόμο, τον άλλο τροχό του ιδίου άξονα και το αμάξωμα. Αν το αυτοκίνητο «τραβάει» το τιμόνι αριστερά ή δεξιά, αλλάζει την ευθεία πορεία του στο φρενάρισμα ή στρίβει διαφορετικά στις στροφές, τότε υπάρχει πρόβλημα ευθυγράμμισης.

• Αν οι τροχοί συγκλίνουν πολύ προς το κέντρο του αυτοκινήτου στο εμπρός μέρος, αυξάνεται η κατανάλωση και μειώνεται η δύναμη του κινητήρα.
• Το πόσο κάθετοι είναι οι τροχοί με το επίπεδο του δρόμου, επηρεάζει τη φθορά και τη θέρμανση του ελαστικού και άρα την πρόσφυση και την καταπόνηση της ανάρτησης.
• Θεωρητικά ο έλεγχος και η ευθυγράμμιση των τροχών θα πρέπει να γίνεται κάθε 10.000 χλμ ή μια φορά το χρόνο.

Οι ζάντες βοηθούν τόσο στο αισθητικό κομμάτι το αυτοκίνητό σας, όσο και στην οδηγική συμπεριφορά του, η οποία βελτιώνεται σε μεγάλο βαθμό. Αυτό σημαίνει, όμως, ότι η επιλογή της νέας σας ζάντας, ως προς το μέγεθος και τον τύπο της, θα πρέπει να ενδείκνυται για το όχημά σας. 

• Το βάρος της ζάντας είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την οδική συμπεριφορά του αυτοκινήτου, καθώς είναι το μοναδικό βάρος που δεν υποστηρίζεται από την ανάρτηση, αλλά «κρέμεται» επάνω της.

• Το υλικό κατασκευής της ζάντας είναι σημαντικό διότι συνδέεται τόσο με το βάρος της όσο και με την αντοχή της. Οι περισσότερες ζάντες είναι κατασκευασμένες από ελαφρύ τύπο αλουμινίου, προσφέροντας στο αυτοκίνητο μείωση του βάρους του και μεγαλύτερη απορρόφηση κραδασμών.
• Το μαγνήσιο είναι ένα από τα καλύτερα υλικά για κατασκευή ζαντών αφού προσφέρει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, είναι πιο ελαφρύ, ωστόσο η τιμή του είναι μεγαλύτερη σε σχέση με άλλα υλικά.
• Το οffset είναι η απόσταση (σε mm) ανάμεσα στο μέσο της ζάντας σας και της επιφάνειας στήριξης για την τοποθέτηση.
• Σε μία μονοκόμματη ζάντα το offset είναι σταθερό και δεν μπορεί να αλλάξει. Από την άλλη, σε μια σπαστή ζάντα το offset μπορεί να ρυθμιστεί και να προσαρμοστεί ώστε να ταιριάζει με πολλά οχήματα.
• Όσο μεγαλύτερο είναι το offset, τόσο περισσότερο η ζάντα σας θα εισέρχεται μέσα στον άξονα και κινδυνεύει να αγγίξει τις δαγκάνες των φρένων ή τα αμορτισέρ σας. Όσο μικρότερο είναι το offset, τόσο η ζάντα βγαίνει προς το δρόμο.
• Είναι εφικτό να τοποθετήσετε μία ζάντα σε ένα αυτοκίνητο όπου το αρχικό offset δεν είναι το ίδιο,  ωστόσο, η διαφορά του offset εξαρτάται από κάθε όχημα, ανάλογα με το διαθέσιμο χώρο στο επίπεδο του άξονα. 

Πριν προχωρήσουμε στην αγορά εκείνων των ζαντών που απλά «μας άρεσαν περισσότερο στο μάτι» καλό θα είναι να γνωρίζουμε τα εξής:

• Το καρέ μιας ζάντας είναι η έκφραση του αριθμού των μπουλονιών και της διαμέτρου που σχηματίζει ο νοητός κύκλος που διέρχεται από το κέντρο των οπών τους. Για παράδειγμα, αν στη ζάντα αναγράφονται οι αριθμοί «5-114.3» σημαίνει ότι η ζάντα έχει πέντε μπουλόνια και η διάμετρος του κύκλου που σχηματίζουν τα μπουλόνια ισούται με 114,3 χιλιοστά. Ως εκ τούτου, το καρέ ορίζει ουσιαστικά, αν μια ζάντα μπορεί να ταιριάξει στο αυτοκίνητό μας.

• Το offset είναι η απόσταση που σχηματίζεται μεταξύ του άξονα συμμετρίας της ζάντας και του επιπέδου στήριξης του δίσκου της ζάντας (ακτίνες), με την πλήμνη στην οποία εδράζεται (φρένα και ανάρτηση). Ένα offset με αριθμό «35» για παράδειγμα, υποδηλώνει ότι η απόσταση αυτή είναι ίση με 35 χιλιοστά.

• Η διάσταση των ζαντών, θα πρέπει να εκτιμηθεί επίσης, αν σκεφτόμαστε να αλλάξουμε τις ζάντες στο αυτοκίνητό μας, αφού όπως και τα ελαστικά, έτσι και οι διαστάσεις των ζαντών, έχουν το δικό τους αναγνωριστικό στοιχείο. Μια ζάντα δηλαδή, με διάσταση «18Χ8J», σημαίνει ότι είναι 18 ιντσών (διάμετρος στεφάνης) και έχει πλάτος στεφάνης 8 ίντσες. Το J όπως και τα Κ και L, υποδηλώνουν το ύψος και τη μορφή του χείλους της εξωτερικής πλευράς.