Σύμφωνα με την τροπολογία που αποσύρθηκε τελικά από το νομοσχέδιο για τον ΕΝ.Φ.Ι.Α, προβλέπονταν η υποχρεωτική διαπίστευση, όλων ανεξαιρέτων των Κέντρων Τεχνικού Ελέγχου Οχημάτων (Δημόσιων & Ιδιωτικών), με βάση το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17020 μέσα σε ένα 6μηνο. Σε ότι αφορά στο συγκεκριμένο πρότυπο πιστοποίησης αξίζει να αναφέρουμε τα εξής:
- Είναι κατά πολύ αυστηρότερο σε ότι αφορά σε θέματα που σχετίζονται με την εμπειρία και την τεχνική κατάρτιση του προσωπικού που διενεργεί τους ελέγχους των οχημάτων.
- Το εν λόγω πρότυπο έχει υιοθετηθεί από τα ΚΤΕΟ πολλών χωρίς της ΕΕ όπως π.χ. η Γαλλία, η Γερμανία, η Σουηδία, η Ισπανία, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Λιθουανία, η Λετονία κ.ά.
- Πιστοποίηση με το συγκεκριμένο πρότυπο, ήταν υποχρεωμένα να φέρουν όλα τα ΚΤΕΟ (Δημόσια & Ιδιωτικά) στην ελληνική επικράτεια από το… 2001 (ν.2963/2001)! Αξίζει μάλιστα να σημειώσουμε πως τα Ιδιωτικά ΚΤΕΟ δεν μπορούσαν να λάβουν άδεια λειτουργίας αν δεν πιστοποιούνταν με το ISO 17020.
Τι αποδεικνύεται από όλα τα παραπάνω;
Απλούστατα το Κράτος επιχείρησε –αλλά τελικά ανέβαλε- να υποχρεώσει τα ΚΤΕΟ της χώρας να πιστοποιηθούν με ένα πρότυπο, για το οποίο έπρεπε να είχαν λάβει πιστοποίηση από το 2001…!
Ο παραλογισμός της ελληνικής πραγματικότητας
Από την στιγμή που τα Ιδιωτικά ΚΤΕΟ ξεκίνησαν τη λειτουργία τους, κατέστη σαφές πως το επίπεδο του εξοπλισμού αλλά και των υπηρεσιών που ήταν σε θέση να παρέχουν, ήταν σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με τα δεδομένα που ίσχυαν για τα Δημόσια ΚΤΕΟ της χώρας. Για τον λόγο αυτό, κρίθηκε (σωστά) επιβεβλημένο να υπάρξει μια γενική πιστοποίηση, όχι μόνο των ελέγχων που διενεργούνται από τα όλα τα ΚΤΕΟ, αλλά και της εν γένει λειτουργίας τους.
Εκεί ακριβώς είναι και το σημείο που ξεκίνησε ο κύκλων των αναβολών ως προς την πιστοποίηση των Δημοσίων ΚΤΕΟ με το προαναφερθέν πρότυπο καθώς ήταν σαφές σε όλους πως η συντριπτική τους πλειοψηφία δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις, οι οποίες σημειωτέον, αποτελούσαν προϋπόθεση για την απόκτηση άδειας λειτουργίας, από τα Ιδιωτικά ΚΤΕΟ.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξουν 5 διαδοχικές παρατάσεις αναφορικά με την πιστοποίηση των Δημόσιων ΚΤΕΟ (με ξεκάθαρη μεθόδευση από πλευράς της Πολιτείας) ως και το 2012, χωρίς να υπάρξει ωστόσο αποτέλεσμα. Τελικά, η… λύση δόθηκε με έναν «ευφυέστατο» ελιγμό από τον τότε υπουργό, κ. Μ. Βορίδη, ο οποίος με τον νόμο ν.4070/2012, κατάργησε την υποχρέωση πιστοποίησης των ΚΤΕΟ με το πρότυπο ISO 17020 και το αντικατέστησε με την απλούστερη και –ουσιαστικά επιφανειακή- διαδικασία πιστοποίησης κατά ISO 9001.
Καθίσταται σαφές πως η εν λόγω εξέλιξη αποτελούσε μια σαφέστατη υποβάθμιση του θεσμού των ΚΤΕΟ, δεδομένου ότι δεν πρέπει να λησμονούμε πως πρόκειται για μια διαδικασία που μεταξύ άλλων αποφέρει τόσο κέρδη στα Κρατικά ταμεία όσο και οφέλη σε θέματα που άπτονται της οδικής ασφάλειας.
Μια τρύπα στο νερό
Παρά το γεγονός ότι με το προαναφερθέντα νόμο Βορίδη για την πιστοποίηση των Δημόσιων ΚΤΕΟ, η διαδικασία κατέστη σημαντικά πιο προσιτή, στις αρχές του 2013, όταν και εξέπνευσαν οι σχετικές προθεσμίες, μόλις 10 από τα συνολικά 57 Δημόσια ΚΤΕΟ της χώρας είχαν προβεί στην απόκτηση του σχετικού εξοπλισμού και την τήρηση των προαπαιτούμενων με αποτέλεσμα, να είναι και τα μόνα που συνέχισαν τη λειτουργία τους.
Τουλάχιστον, σε ότι αφορά στα επαγγελματικά οχήματα άνω των 3,5t., αν και είχε παρέλθει ήδη μια 10ετία από την έναρξη λειτουργίας των Ιδιωτικών ΚΤΕΟ, η Πολιτεία είχε εγκρίνει από το 2012 τη διενέργεια ελέγχων στα φορτηγά και τα λεωφορεία από τον ιδιωτικό κλάδο (πιο πριν επιτρέπονταν ο έλεγχος μόνο από τα Δημόσια ΚΤΕΟ).
Η νέα τροπολογία και γιατί αποσύρθηκε
Όπως προαναφέραμε, στα τέλη του 2013 η ελληνική κυβέρνηση επιχείρησε να επαναφέρει το ζήτημα της πιστοποίησης των ΚΤΕΟ σύμφωνα με τα αυστηρότερα κριτήρια που ισχύουν αυτήν τη στιγμή σε πανευρωπαϊκό επίπεδο (ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17020), ωστόσο και αυτήν τη φορά δεν έλειψαν οι αντιδράσεις. Σύμφωνα με πηγές του περιοδικού, οι αντιδράσεις δεν προήλθαν μόνο από τον κλάδο των Δημόσιων ΚΤΕΟ (όσων εξ αυτών λειτουργούν ακόμη δηλαδή), αλλά και από τον κλάδο των Ιδιωτικών ΚΤΕΟ καθώς είναι σαφές πως, τα «χαλαρά» πλαίσια επόπτευσης των διαδικασιών λειτουργίας του κλάδου, συνέβαλλαν στην εμφάνιση φαινόμενων διαφθοράς.
Σε αυτήν την εξέλιξη συμβάλλει εξίσου σημαντικά και το γεγονός ότι, η αρμόδια αρχή του Κράτους που έχει επιφορτιστεί με τον έλεγχο και τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων που επιβάλλεται να αποστέλλουν όλα τα ΚΤΕΟ της χώρας (Δημόσια και Ιδιωτικά), αναφορικά με κάθε έναν ξεχωριστά έλεγχο που διενεργούν στα οχήματα που κυκλοφορούν στην ευρύτερη ελληνική επικράτεια, δεν λειτουργεί με βάση τα όσα προβλέπονταν από το διάταγμα ίδρυσης της.
Χαρακτηριστικά αξίζει να αναφέρουμε ένα απλό στατιστικό που αφορά στους Τεχνικούς Ελέγχους Οχημάτων στην Ελλάδα και τη Φιλανδία. Στην συγκεκριμένη σκανδιναβική χώρα, τα οχήματα επιβάλλεται να ελέγχονται από τα αντίστοιχα ΚΤΕΟ σε ετήσια βάση και το ποσοστό των οχημάτων που απορρίπτονται ανέρχεται στο 27% επί του συνόλου.
Την ίδια στιγμή, στην ελληνική αγορά, τα οχήματα επιβάλλεται να περνούν από ΚΤΕΟ μετά από 4 έτη (από την ημερομηνία πρώτης ταξινόμησης τους) και ανά 2ετία έκτοτε. Για όσους αναρωτιούνται πόσο είναι το ποσοστό των οχημάτων που απορρίπτονται από τους σχετικούς ελέγχους, θεωρούμε πως το 5% που αναφέρουν κύκλοι της αγοράς, δεν αφήνει και πολλά περιθώρια παρερμηνειών της κατάστασης που επικρατεί.
Παράλληλα δε, αξίζει να αναφέρουμε πως σύμφωνα με –ανεπιβεβαίωτες- πληροφορίες, το ποσοστό της αποχής από τους ελέγχους ΚΤΕΟ στην ευρύτερη ελληνική επικράτεια ανέρχεται ήδη στο 50%, δεδομένων και των δυσκολιών που έχει επιφέρει η συνεχιζόμενη κρίση. Με βάση ωστόσο τα επίσημα στοιχεία, περίπου 2,5 εκ. οχήματα δεν έχουν περάσει από έλεγχο ΚΤΕΟ με τα διαφυγόντα δημοσιονομικά έσοδα του Κράτους να υπερβαίνουν τα 300 εκ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Υπάρχει φως στο τούνελ;
Παρά το γεγονός ότι η Πολιτεία εξακολουθεί να αποδεικνύεται ουσιαστικά απρόθυμη να εξορθολογίσει τον κλάδο των ΚΤΕΟ, στην παρούσα φάση, η διαδικασία διαπίστευσης τους εξετάζεται πλέον σε πανευρωπαϊκό επίπεδο σε μια προσπάθεια της ΕΕ να εξασφαλίσει την αναγνώριση των εκδιδόμενων δελτίων ΚΤΕΟ μεταξύ των κρατών-μελών της. Με αυτό ως δεδομένο, λογικά… δεν θα αργήσει η στιγμή που και στο άκρο της βαλκανικής χερσονήσου, έστω και με την αέναη καθυστέρηση που χαρακτηρίζει τις αντιδράσεις μας, θα κληθούμε να εναρμονίσουμε το εθνικό νομικό πλαίσιο με τις επιταγές του Ευρωκοινοβουλίου και των αρμόδιων Επιτροπών του.